منطقه فریدن
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
 |
پیشنهاد شده‌است که این مقاله یا بخش با شهرستان فریدن ادغام گردد (بحث). |
منطقهٔ فریدن امروزه به چهار شهرستان: فریدونشهر، چادگان، بوئین و میاندشت و فریدن تقسیم شده است.
محتویات
- ۱ موقعیت
- ۲ وجه تسمیه
- ۳ جغرافیا
- ۳.۱ اقلیم
- ۴ تاریخچه
- ۵ زبان و فرهنگ
- ۵.۱ گرجی‌های فریدن
- ۵.۲ ارمنی‌های فریدن
- ۶ رهاورد
- ۷ افراد سرشناس اهل فریدن
- ۸ جستارهای وابسته
- ۹ پیوند به بیرون
- ۱۰ پانویس
- ۱۱ منابع
موقعیت
منطقه فریدن از شمال به شهرستان خوانسار، از جنوب به استان چهارمحال و بختیاری، از شرق به شهرستان تیران و کرون و از غرب به استان لرستان محدود می‌شود.وجه تسمیه
منطقه‌ای که اکنون فریدن نامیده می‌شود در طول تاریخ به نام‌های: پاراتاکن، پارتاکن، پرتکین، پاراتاکین، پرکان، پاره تاکن، پریتکان، پریتاکن، فریدون، فریدین و در نهایت فریدن نامیده شده است. نام باستانی فریدن در زمان‌های قدیم پریتکان بوده و یکی از آبادترین نقاط مرکزی ایران محسوب می شده است.[۵][۶]در نقشه ایران باستان (دورهٔ هخامنشیان) نیز فریدن «پرتیکان» نام داشته است.[۷] و یکی از مراکز مهم اقتصادی و ارتباطی ایران باستان بوده است. هرودوت می‌گوید: «مادها به شش قبیله تقسیم می‌شدند: بوسیان، پاراتاکنیان، استروخانیان، ایرانتیان، بودیان و مغ‌ها؛ قبل از آن که مادها به قدرت برسند و بر اریکهٔ قدرت بنشینند، در مقابل دولت آشور اتحادیه‌ای از قبایل را تشکیل داده بودند. این اتحادیه از شش قبیله تشکیل می‌شد که یکی از آن‌ها قبیلهٔ «پارتاکن» بودند که در حوالی فریدن امروزی زندگی می‌کردند.[۸][۹] نام فریدن منسوب است به فریدون، که در زمان کاوهٔ آهنگر، کاوه، ضحاک را متواری کرد و فریدون شاه شد.[۱۰]جغرافیا
برف پاییزی در شهر فریدون شهر
اقلیم
هوای بسیار سرد و خشک زمستانی و خنک و مطبوع تابستانی یکی از ویژگی‌های بارز منطقه فریدن است.[۱۱]منطقه فریدن، سرچشمه نعمت اصفهان است زیرا منبع زاینده رود در آنجاست (با این وجود این منطقه هم چنان جز مناطق محروم ایران است). هم چنین در منطقه فریدن مراتع و شکارگاه‌هایی وجود دارد که حیوانات وحشی در کوه‌های آن یافت می‌شود.[۱۲]
تاریخچه
منطقه فریدن سرزمین کاوهٔ آهنگر و زادگاه ابومسلم خراسانی است.کاوه در روستای مشهدکاوه از توابع شهرستان چادگان به خاک سپرده شده است و همچنین مجسمه‌ای از او در میدان ورودی شهر داران مرکز شهرستان فریدن قرار دارد در حالی که درفش کاویانی؛ اولین پرچم ایران را در دستانش بر افراشته است.[۱۳]
زبان و فرهنگ
اقوام ساکن در منطقهٔ فریدن را لر، عرب، ارمنی، گرجی و ترک و فارسی زبانان تشکیل می‌دهند.[۱۴] بنا به تحقیقات میدانی دونالد استیلو در ۱۹۶۴ در یازده روستای منطقه فریدن به زبان گرجی و در همین تعداد روستا به زبان ارمنی صحبت می‌شده، سابقه هر دوی این گروه‌ها به همراه ارامنه جلفا به زمان پادشاهی شاه عباس کبیر باز می‌گردد. اما پس از تحولات گسترده در ایران در ۱۹۷۰ بیشتر ارامنه فریدن به طور دسته‌جمعی به شهرهای بزرگ مهاجرت کردند.[۱۵]گرجی‌های فریدن
کوهی که مثل یک دیوار بین گرجی‌های فریدن قرار گرفته است (فریدون شهر، سیبک، چغیورت و نهضت آباد در جنوب و بوئین و میاندشت، افوس، داشکسن و آغچه در شمال)
تمام گرجیانی که به فریدن رسیدند، ابتدا در فریدن، شهر افوس را بنیاد گذاردند و سپس عده‌ای از آن‌ها شهرهای «فریدونشهر (سوپلی)» و «میاندشت (تورلی)» را بنیان نهادند.[۱۸]
و همچنین عده‌ای دیگر از شهر افوس جهت حفظ دین مسیحیت در«داشکسن» -که یک روستای ارمنی نشین متعصب به دین مسیحیت بود- سکنی گزیدند، و نیز عده‌ای به دلایل نامعلوم آبادی‌های «آغچه» و «بوئین» را بنا کردند.
پس از حملهٔ کریم خان زند به گرجی‌های فریدونشهر، ساکنان آن به روستاهای «سیبک»، «چقیورت» و «نهضت‌آباد» مهاجرت کردند.[۱۹][۲۰]
جمعیت گرجی‌های فریدن حدود ۱۰۰٬۰۰۰ تن است.[۲۱]
ارمنی‌های فریدن
از حدود بیست روستای بنیان‌گذاری شده توسط ارامنه در فریدن، فقط روستای زرنه در شهرستان بوئین و میاندشت ارمنی نشین باقی مانده و همچنین چند خانوار ارمنی نیز در روستای خویگان علیا زندگی می‌کنند، تنهای روستای ایران که دارای سه کلیسا است.[۲۲][۲۳]رهاورد
مهم ترین سوغات منطقه فریدن سیب زمینی می‌باشد که تقریباً در کل کشور ایران و منطقهٔ خاور میانه دارای جایگاه ویژه و ممتازی است.افراد سرشناس اهل فریدن
محمدعلی اسپنانی نمایندهٔ مردم فریدن در دورهٔ نهم مجلس شورای اسلامی
- صفای اصفهانی
- امامقلی باتوانی
- سعید مولیانی
- علی خودسیانی
- محمدعلی اسپنانی
- بهمن محمدی
- اسدالله کیان ارثی
- محمد تقی خلجی
- منوچهر صانعی دره‌بیدی
- لئون میناسیان
جستارهای وابسته
- شهرستان فریدن
- شهرستان فریدون شهر
- پارتاکن
پیوند به بیرون
- www.bigfereydan.ir وب سایت خبری فریدن بزرگ
- www.fereidani.ge پِرِیدانی (ფერეიდანი)
پانویس
 |
متن مربوطه در ویکی‌نبشته: فریدن در تاریخ سرگذشت مسعودی |
- مدخل فریدن در دانشنامه ایرانیکا
- مدخل فریدن در لغت‌نامه دهخدا
- مدخل فریدن در لغت‌نامه دهخدا
- میرمحمدی، جغرافیای تاریخی فریدن، مقدمه.
- سپیانی، ایرانیان گرجی، ۶۵.
- صالحی، آثار انقلاب (سفید) در فریدن، ۱۱.
- دفتر برنامه ریزی و پژوهشی وزارت امور آموزش و پرورش، جغرافیای کامل ایران، جلد اول، ۳۲۳.
- دیاکونف، تاریخ ماد، ۱۸۷.
- شایان، سیری در تاریخ ایران باستان، ۲۸.
- میرمحمدی، جغرافیای تاریخی فریدن، ۶۸.
- میرمحمدی، جغرافیای تاریخی فریدن، ۶۴.
- هنرفر، اصفهان، ۲۵ و ۳۶.
- میرمحمدی، جغرافیای تاریخی فریدن، صفحات متعدد.
- میرمحمدی، جغرافیای تاریخی فریدن، ۹۸.
- مدخل Isfahan xxi. PROVINCIAL DIALECTS در دانشنامه ایرانیکا
- سپیانی، ایرانیان گرجی.
- رحیمی، گرجی‌های ایران.
- مولیانی، جایگاه گرجی‌ها در تاریخ و فرهنگ و تمدن ایران، ۲۳۰ و ۲۳۱.
- رحیمی، گرجی‌های ایران.
- مولیانی، جایگاه گرجی‌ها در تاریخ و فرهنگ و تمدن ایران.
- Rezvani, Babak (Winter). "The Fereydani Georgian Representation". Anthropology of the Middle East 4 (2): 52–74. doi:10.3167/ame.2009.040205. Check date values in:
|date=(help); - اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری
- پونه زار، خبرگزاری شهرستان فریدون شهر
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر